سفال و سرامیک
تاریخچه سفال و سرامیک به دوران بسیار دوری در تاریخ انسان بازمیگردد. آغاز تولید سفال و سرامیک به عنوان یکی از اولین صنایع دستی از ۸۰۰۰ سال پیش در منطقه خاورمیانه، و به طور خاص در ایران، شروع شده است. سفال و سرامیک به مواد اولیه سنگ آهک، خاک رس، خاک سفید و شیشه اشاره دارد که بعد از پخت و بلور شدن به شکل پارچ، لیوان، کاسه، بشقاب، گلدان و انواع وسایل دیگر تبدیل میشود.
در دوران باستان، ایرانیان از سفال و سرامیک برای ساخت وسایل خانگی، ظروف غذایی، ظروف شراب، آبگرمکن و سردکنها و تابلوهای تزئینی استفاده میکردند. سفال و سرامیک در معماری ایران نیز بسیار مهم بوده و در ساختمانهای دورههای باستانی مانند شوش، تخت جمشید، نقش جهان، پاسارگاد و همچنین در مساجد و بناهای دیگر به کار رفته است.
در جهان نیز، از سفال و سرامیک به عنوان مادهای محبوب در تزیینات داخلی و بیرونی، ساختمانها، وسایل آشپزخانه و غیره استفاده میشود. در چین، سرامیک هنری به دوران هان و تانگ (۲۰۰۰ تا ۱۲۰۰ سال پیش) برمیگردد. سرامیک هنری هند به دورههای هاراپا و موهنجودارو (۲۵۰۰ تا ۱۵۰۰ سال پیش) بازمیگردد. در یونان باستان، از سرامیک در ساخت وسایل خانگی و ظروف استفاده میشد و ظروف از سرامیک در خاورمیانه، مصر، ترکیه، کشورهای شرقی آفریقا و هند نیز مشهور به صنعت سفال و سرامیک هستند.
در طول قرون و با گسترش امپراتوریها و دولتها، صنعت سفال و سرامیک توسعه یافت و فرآوردههای جدیدی را تولید کرد. از این محصولات میتوان به لعابهای سرامیکی، پرسلن، فاینبون، خاک رس شفاف، چینی، سفال کاشی و سرامیک معماری اشاره کرد.
در دوران صنعتی، تکنولوژیهای جدید مانند ماشینآلات برای تولید صنعتی سفال و سرامیک به کار گرفته شد. با این حال، صنعت سفال و سرامیک دستی همچنان در بسیاری از نقاط جهان وجود دارد و به عنوان یک صنعت دستی محسوب میشود.
در ایران نیز، هنر سفال و سرامیک به شکل دستی و صنعتی از گذشته تا به امروز بسیار شناخته شده است و در استانهای مختلفی مانند خوزستان، آذربایجان غربی، فارس و همچنین کاشان و گلپایگان اصفهان انجام میشود. سفال و سرامیک ایرانی با تزیینات فوقالعاده و طرحهای خاص خود بین المللی شناخته شده است. این هنر با توجه به تاریخچه طولانی خود، همچنان در ایران به عنوان یکی از هنرهای مردمی و صنایع دستی محبوب محسوب میشود.
ساخت ظروف سفال و سرامیک توسط زنان
ساخت ظروف سفال و سرامیک به عنوان یکی از صنایع دستی قدیمی و شناخته شده در بسیاری از کشورها از جمله ایران، بیشتر توسط زنان انجام میشود. زنان در این حرفه به عنوان افرادی با حساسیت و دقت بالا شناخته میشوند که توانایی خلق طرحها و تزئینات مختلف را دارند.
در ایران، بخش قابل توجهی از صنعت سفال و سرامیک توسط زنان انجام میشود. زنان با استفاده از چرخ سفال و همچنین فرآیندهای دستی مختلف، ظروف مختلفی از جمله آبگرمکن، گلدان، قوری، بشقاب و ظروف تزئینی مانند برجسته و تیغهکاری را تولید میکنند.
زنان در ساخت ظروف سفال و سرامیک تخصص و تجربه بالایی دارند و در فرآیندهای مختلفی از جمله مخلوط کردن خاک، شکل دادن ظروف، خشک کردن و پخت از آنها استفاده میکنند. همچنین زنان معمولاً ظروف را با تزئینات و نقشهای خاص تزیین میکنند که باعث میشود هر کاری که تولید میکنند، به یک اثر هنری تبدیل شود.
بنابراین، میتوان گفت که زنان در ساخت ظروف سفال و سرامیک نقش مهمی دارند و با داشتن تخصص و تجربه بالا، هنری شگفتانگیز را به وجود میآورند.